ŁADYSŁAW ŻELAZOWSKI ex SP2RG (1901-1993)

• 

Szczegóły

Odsłony: 1959

 

Ładysław Żelazowski SP2RG urodził się 18.12.1901 r. w Warszawie. Szkołę powszechną, gimnazjum i Szkołę Nauk Społecznych  ukończył również w Warszawie. W 1914 wstąpił do I drużyny Skautów im. R. Traugutta. W 1918 r. jako ochotnik wstąpił do wojska. W roku 1920 pełnił służbę wojskową w 201 Pułku Piechoty. Od 1922 udzielał się w Warszawskiej Chorągwi Męskiej. W 1923 r. został Hufcowym 3 Hufca Harcerzy w Warszawie. W latach 1926-27 odbył przeszkolenie w Szkole Podchorążych Rezerwy i po jej ukończeniu otrzymał stopień podporucznika.

W 1927 r rozpoczął pracę jako nauczyciel wychowania fizycznego w gimnazjum im. Stanisława Małachowskiego w Płocku. Od września 1936 r. do wybuchu II Wojny Światowej był nauczycielem WF i Przysposobienia Wojskowego w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. Władysława Jagiełły. Od 1927 był zastępcą Komendanta Płockiej Chorągwi Męskiej. Po reorganizacji administracyjnej kraju. hm Żelazowski został Hufcowym Żeglarskiego Hufca Harcerzy w Płocku .

 

W 1933 r. postanowił zainteresować krótkofalarstwem harcerzy z drużyny J. Kilińskiego. Zbudowano odbiornik 0-V-2, na którym członkowie drużyny przeprowadzali nasłuch stacji amatorskich pracujących na fonii. Ładysław za zgodą GKH  zwrócił się do dowództwa I Pułku Radiotechnicznego w Warszawie w sprawie zorganizowania w Hufcu w Płocku, Harcerskiego  Ośrodka Przysposobienia Wojskowego Radiotelegraficznego.

Był pionierem ruchu krótkofalarskiego w harcerstwie. W 1934 roku został kierownikiem Referatu Krótkofalarstwa przy Głównej Kwaterze  Harcerzy. W efekcie działań  Ładysława w Płocku powstał  pierwszy Harcerski Ośrodek Przysposobienia Wojskowego Radiowo-Telegraficznego. W dniu 29.04.1934 r. uruchomił pierwsza harcerską radiostację krótkofalową. Był to nadajnik  foniczny w układzie Push-Pul o mocy 50 W inp. z modulacją anodową a odbiornik to układ  1-V-2 ? Stacja ta miała znak SPWR 4 a ministerstwo Poczt i Telegrafów przyznało znak amatorski SP1GW później SP1IJ. Pierwszym operatorem stacji był Ładysław, który  otrzymał znak SP2RG. Radiostacja  klubowa z jej operatorem SP2RG brała udział w jubileuszowym Zlocie Harcerstwa w Spale. Nadmienić należy, że radiostacje: płocka i Żeńskiej Chorągwi Lubelskiej były jedynymi na tym zlocie i jak podaje  „Nowy Radjo- Amator” z sierpnia 1935 r. cieszyły się wyjątkowym zainteresowaniem. Ministerstwo Poczt i Telegrafów z okazji zlotu przydzieliło oficjalny znak  SP1ZH- Warto tez dodać, że w ekipie lubelskiej był  Zbigniew Rybka PL423 późniejszy SP1KG- SP8HR, który przekazał okolicznościową kartę zlotu SP8TK. SP2RG był współorganizatorem kursu krótkofalarskiego, na którym wykładał radiotechnikę.

Na początku 1936 r. powstała myśl zorganizowania z prawdziwego zdarzenia klubu krótkofalowców. Zgłosiło się już wcześniej przeszkolonych radioamatorów a władze PKRN w Warszawie dokooptowały SP2RG do zarządu  i jednocześnie zleciło mu utworzenie  płockiego oddziału PKRN. Jesienią 1938 roku Ładysław rozpoczął budowę własnej radiostacji. Zaangażowany w sprawy obronności kraju krytycznie podchodził do decyzji MPiT z 1939 r. o unieważnieniu wszystkich amatorskich zezwoleń. Był zdania, że mogły one spełnić dużą rolę w pierwszych dniach wojny jako sieć łączności wojskowej. Po wybuchu wojny Ładysław  zostaje komendantem Tajnego Hufca Harcerskiego w Płocku.

W połowie października 1939 r żandarmeria niemiecka otrzymała polecenie przeprowadzenia śledztwa w sprawie radiostacji SP1IL. Niemcy otrzymali wiadomość, że właścicielem radiostacji jest Chorągiew Mazowiecka Harcerzy. Gdy przyjechali na rewizję na Sienkiewicza 8 (miejsce zamieszkania SP2RG) zapytali polskiego gospodarza nie znającego języka niemieckiego o operatora radiostacji Chorągwi Mazowieckiej. Gospodarz prawdopodobnie  zrozumiał tylko Mazowieckiej (a takie nazwisko nosiła mieszkająca w niedalekiej odległości pani doktorowa  i zgodnie z prawdą odpowiedział, że tu nie mieszka pani Mazowiecka. Być może w ten sposób gospodarz uratował życie Ładysławowi.

W latach 1940-42  krótkofalowcy członkowie tajnego Hufca  zbudowali miniaturowe jak na tamte czasy odbiorniki radiowe a jednym z miejsc nasłuchów było mieszkanie Ładysława przy ul. Kwiatowej. W 1941r. SP2RG przyjmuje pseudonim „Zygfryd” i działa w ramach AK. W czasie Powstania Warszawskiego walczył w ramach zgrupowania „Chrobry” a później służył w kwatermistrzostwie Komendy Powstania. Po upadku powstania został aresztowany i wysłany do obozu w Niemczech. Wyzwolenie zastało go w Lubece. Tam organizuje harcerstwo dla dzieci wywiezionych do Niemiec i zostaje pierwszym Komendantem Chorągwi i pełni tą funkcje w latach (1945-46). W 1946 r. wrócił do Płocka i rozpoczął pracę w swoim przedwojennym LO. Następnie zostaje oddelegowany do pracy w GK ZHP. Pracuje tam do 1950 r.

Po powrocie z Niemiec organizuje w Ministerstwie Obrony Narodowej spotkanie przedwojennych krótkofalowców, któremu przewodniczył. Spotkanie miało na celu reaktywowanie ruchu krótkofalarskiego w Polsce. Reaktywuje przedwojenne harcerstwo i krótkofalarstwo.

Z inicjatywy Ładysława w dniu 8. 02.1958 r. powołany został Oddział PZK obejmujący Płock oraz powiaty: gostyniński, płocki, płoński i sierpecki.  Członkami oddziału zostali radioamatorzy- głównie podopieczni hm Zelazowskiego. W wyniku postanowień zjazdu, w którym z ramienia Zarządu Głównego uczestniczył  prezes PZK Anatol Jegliński  SP5CM prezesem oddziału został  Ładysław. 

Duże zaangażowanie członków oddziału, własny lokal i wielkie plany  prezesa bardzo dobrze rokowało nowemu oddziałowi. Niestety 16 lutego 1961r. Plenum ZG PZK podejmuje uchwałę o likwidacji oddziałów w miastach nie będących stolicami województw tj. w Częstochowie, Płocku, Jaśle, Tarnowie, Toruniu Żywcu. Należy zaznaczyć, że podjęcie takiej uchwały było zgodne z ówczesnym statutem PZK i realizacja wytycznych administracji państwowej.

Przynależność do AK na lata wyeliminowało go na kilka lat  z aktywnej działalności społecznej. Gdy został zrehabilitowany natychmiast wznowił działalność w ZHP. Opublikował też „Dzieje krótkofalarstwa w Płocku w latach 1933-45. Otrzymał kilkadziesiąt odznak i odznaczeń państwowych  a w tym w okresie przedwojennym: Medal 10-lecia Niepodległości- (1928), Medal 3 Maja (1925), Honorowy Krzyż Harcerzy z Czasów Walk o Niepodległość (1939), Jako jeden z nielicznych przedwojennych krótkofalowców otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi.(1939).

Po wojnie wyróżniony został: Krzyżnem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976), Złotym Krzyżem Zasługi (1971), Krzyżem Partyzanckim (1959), Warszawskim Krzyżem Partyzanckim (1983), Złotym Krzyżem Harcerskiego Odznaczenia Honorowego: Za zasługi dla ZHP” (1947), Honorową Odznaka” Za zasługi dla ZHP”(1969)  i Złotym Krzyżnem Zasługi dla „ZHP”(1981)

Zmarł 5.10.1993 r w Płocku i pochowany został na Cmentarzu przy Al. Kobylińskiego w Płocku.  

TNX: SP5GMB, SP5HQZ.

SP3CUG, SP8TK